Process change is coming

Creative Heroes Awards 2019 show a glimpse of the future

Sustainability is a given for the creative industry; that was the uplifting conclusion of the Creative Heroes Awards in 2017. Just doing less damage alone is not enough. The Creative Heroes of 2019 show where we are going: regeneration, process thinking and daring to break open all models.

[An essay by journalist / publicist Renske Schriemer, jury member CHA19.]
Full article in Dutch:

‘We zullen moeten leren om op een nieuwe manier te denken’. Albert Einstein wist het al, en schreef het samen met andere geleerden in een manifest tegen massavernietigingswapens in 1955. Of vrijer vertaald: als je iets wilt veranderen aan een situatie, moet je kunnen loskomen van de manier waarop het is ontstaan. Een andere invalshoek of creatie is nodig om daadwerkelijk te transformeren.

En dat is precies waar de Creative Heroes Awards naar zoeken, helden – impactmakers – met een ondernemende houding, maatschappelijke betrokkenheid en bovenal een groot creatief vermogen. Want zonder creativiteit geen welvarende, duurzame en innovatieve samenleving. ‘Duurzaam betekent dan niet alleen op ecologisch gebied, maar ook divers, met toegang tot geluk en gezondheid voor iedereen, met de blik vooruit naar een opwindende toekomst’, zo stelt juryvoorzitter van de Creative Heroes Awards 2019, Taco Schmidt. Hij is oprichter van Qindle Innovation & Design en weet waarover hij spreekt. ‘Creatieve denk- en maakkracht is hiervoor essentieel en zal de komende 25 jaar niet, zoals zo veel andere kennis en kunde, worden vervangen door Artificial Intelligence (AI) of robots.’

Het moment ‘framen’

Daar staan ze, de zes winnaars van de Creative Heroes Awards 2019. Van Ronald Carpentier, die mensen die ‘locked-in’ zijn geraakt de mogelijkheid terug geeft om te kunnen communiceren, tot de mannen van Superlocal – die zorgen voor circulaire en lokale productie in ontwikkelingsgebieden, om zo de economie te ondersteunen. Van Shahar Livne, de conceptueel materiaalontwerper die ander licht werpt op plastic – van alleen maar vervuilend tot grondstof van de toekomst – tot Simone Post die een nieuwe manier van (proces)denken introduceert en met haar manier van omgaan met restafval de connectie maakt met grote merken (= grote impact). En van Claudy Jongstra die nieuwe en duurzame mogelijkheden van het platteland aanboort – biodiversiteitverhogend, een alternatief biedend aan de boer om af te stappen van intensieve landbouw, en helemaal ‘inclusief’, het biologische parfum dat het allemaal mogelijk maakt is er letterlijk bij ontworpen – tot de mannen van Lightyear One die het eerste rijdende prototype van een solar familie-auto lanceren.
Een award kan een krachtig middel zijn in het denken over creativiteit, zeker als het geen invuloefening is maar met een open vizier en oprechte interesse wordt gediscussieerd. Het biedt de kans om het moment te ‘framen’, om een foto te maken van de stand van zaken in de creatieve industrie. Om zo bloot te leggen wat latent aanwezig is, en door uiteindelijk keihard te kiezen voor de helden die dit jaar het beeld bepalen. Eenmaal boven het maaiveld uitgesleurd, kunnen zij hun impact nog gerichter inzetten. En zo is de designprijs niet de zoveelste lintjesregen, maar een instrument op zich. Een radertje in de creatieve ontwikkeling waar we allemaal deel van uitmaken.

Co-creatie

Dapper is het zeker; Jeroen van Oostveen (mede-initiatiefnemer van Architectenweb, Archello en Materia) en Guus van Maarschalkerweerd (‘design connector’ een bruggenbouwer in de zakelijke en creatieve wereld) nemen niet de ‘easy road’. Zij kiezen met hun award sinds 2017 keihard voor creativiteit, en voor de mensen die het verschil maken: in inzicht, idee, ondernemerschap en creatie. Ze stappen daarmee af van het belonen van projecten en van producten. Terecht, want daarmee blijf je je begeven op de snelweg van de oude economie. Die nieuwe benadering biedt ruimte: voor alle nieuwe wegen die creatieve helden exploreren. Maar dat onbegrensde universum voelt ook onwennig. Hoe vaak niet belandde de jury toch in het aanwijzen en bespreken van projecten en producten, in plaats van de creatieve helden erachter.

Daarom werden dit jaar – om letterlijk ruimte te maken – ook de sectoren (zoals product, interieur, architectuur) geschrapt bij de Creative Heroes Awards, net als categorieën voor startups, talenten, samenwerkingen en solo-helden. Zelfs dat kader werkte toch te belemmerend om te kunnen scouten en strijden, zo oordeelden de organisatie. Het idee moest terug naar de creatieve helden zelf, en de impact die zij maken. Boeiend om als jury zo vrij te kunnen co-creëeren aan het staatsieportret van de creatieve wereld. Hoewel; iets van grid kwam er toch. Impact werd onderverdeeld in een even navolgbaar als soms lastige inschaling. Van een impact die je een-op-een voelt, tot op de schaal van een kleine community tot impact op landelijke en globale schaal.

En uiteraard was er gaandeweg binnen de jury – waarin ontwerpers, ontwikkelaars, architecten, mediamakers – meestal geen consensus. Niet over de gekozen route, en niet over genomineerden of winnaars. Maar uiteindelijk was er toch – zoals het een democratische jury betaamt en na een extra ingelaste gepassioneerde pitchronde door de leden – overeenstemming over het eindbeeld.

Duurzaamheid is de standaard

De foto van 2019 lijkt in niets op het beeld van twee jaar geleden. Opvallend was dat toen zeker elf van de twaalf winnaars heel nadrukkelijk bezig waren met duurzaamheid. Ze bedachten (nieuwe) materialen, bouwden circulaire gebouwen en ontwikkelden machines om de zee te ontdoen van plastic. Het was een belangrijke foto die voor altijd impact houdt: het toonde aan dat duurzaamheid, in materiaal en ontwerp, was doorgedrongen.

Duurzaamheid is daarmee de standaard geworden, een gegeven. De trendvoorspellers van J. Walter Thompson Intelligence raken het ook aan in hun rapport over duurzaamheid van september vorig jaar: ‘Duurzaamheid zoals we dat kennen is dood, minder schade toebrengen is niet langer voldoende. De toekomst van duurzaamheid ligt in regeneratie, in herstel van wat we ooit hadden; in het bouwen aan een bloeiende economie en samenleving, met vooral voldoende ruimte voor de planeet om ook te kunnen bloeien.’

En daarvan zien we in de foto van 2019 alle aanleiding. Er is ruimte voor materialiteit, waarbij plastic op een baanbrekend nieuwe manier wordt bekeken. In de schaal 1:1 zien we – niet alleen bij de winnaar maar ook bij de andere genomineerden – een verfrissende kijk op persoonlijk welzijn. Er is ruimte voor het nadenken over compleet nieuwe modellen en mogelijkheden, waarbij het werkelijk transformeren – of dat nu de economie in een Afrikaans land betreft of het Friese platteland – het uitgangspunt is en het uiteindelijke ontworpen product er logisch uit voortvloeit. Er is ruimte voor het proces, zonder je überhaupt druk te maken over een eindresultaat. En er is – heel ondernemend en hands-on – onze eigen auto op zonne-energie. Gewoon omdat het kan.

Creatieve energie

Heel interessant is het om nog even door te spitten in de onderstroom van deze verkiezing. Wie nomineerden we allemaal, en beter nog; uit welke vijver van gescoute en zelf aangemelde kandidaten visten we? Wie zwemmen nog rond in de creatieve soep van dit moment? De kans is groot dat onder die creatieve helden – die nu niet de democratische meerderheid van stemmen van de jury haalden – toekomstige verschilmakers zitten. Het lijkt er op. Onder de genomineerden bevinden zich creatieve held Odette Ex die ervoor zorgt dat we elk interieurontwerp kunnen scannen op milieubelasting, een even eenvoudig als geniaal concept. Césare Peeren zorgt met Oogstkaart voor het ontsluiten van circulaire materialen via nieuwe distributiemodellen.

Een laag dieper gebeuren ook spannende zaken. Tom Bosschaert werkt met zijn Except Integrated Sustainability al twintig jaar aan een nieuwe toekomst van steden, gebouwen en organisaties. Hij krijgt grote bedrijven mee; systeemdenken is het sleutelwoord. Sanne Schuurmans toont met Envisions enorme visie door zich als designer volledig te focussen op het proces, zowel als het gaat om het ontwerperscollectief met dezelfde naam als bij de projecten die ze doen voor bedrijven of autonoom. Manon van Hoeckel ontwikkelt op even kunstzinnige als menselijke wijze tools om weer met elkaar in gesprek te raken; broodnodig om samen verder te komen. Ze zijn misschien niet genomineerd dit jaar, maar bepalen met elkaar wel de creatieve energie van dit (foto)moment.

Het zijn allemaal voorbeelden van creatieve helden die de gebaande paden durven te verlaten en dat ook doen. Zij ontdekken, om met Einstein te spreken, nieuwe manieren van denken. En juist die andere invalshoek of creatie is nodig om daadwerkelijk te transformeren.

Niet alle helden passen op de foto van 2019, maar samen bieden ze wel een glimp van hoe de toekomst er mogelijk uit zal zien. Wie weet kijken we daarmee naar een van de – nog niet ontwikkelde – negatieven van de foto van…